Η Γερμανία βρίσκεται σε μια κρίσιμη πολιτική καμπή, με τις επερχόμενες εκλογές της Κυριακής να πυροδοτούν ανησυχίες και έντονες συζητήσεις. Το προεκλογικό κλίμα έχει γίνει ιδιαίτερα τεταμένο, με αναφορές για επιθέσεις εναντίον πολιτικών και εθελοντών, καθώς και εκτεταμένες φθορές σε προεκλογικό υλικό. Η πρόταση του Φρίντριχ Μερτς, ηγέτη του κεντροδεξιού CDU, για αυστηρότερη μεταναστευτική πολιτική, την οποία υποστήριξε και το ακροδεξιό AfD, έχει εντείνει την αίσθηση ανασφάλειας σε πολλούς πολίτες.
Το AfD, το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως ύποπτο ακροδεξιό εξτρεμιστικό κόμμα από τις γερμανικές υπηρεσίες πληροφοριών, πανηγύρισε την κατάρριψη του άτυπου “τείχους” που απέκλειε τη συνεργασία με την ακροδεξιά στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο (Bundestag). Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε μαζικές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας, ενώ ο επιζών του Ολοκαυτώματος, Άλμπρεχτ Βάινμπεργκ, επέστρεψε το ομοσπονδιακό μετάλλιο τιμής του σε ένδειξη διαμαρτυρίας κατά της αυξανόμενης επιρροής της ακροδεξιάς.
Η Διάδοση της Παραπληροφόρησης και ο Ρόλος των Κοινωνικών Δικτύων στην Άνοδο της Άκρας Δεξιάς
Η άνοδος του AfD συνδέεται άρρηκτα με την εκτεταμένη διάδοση παραπληροφόρησης, ένα φαινόμενο που επιδεινώθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19 το 2020, με την ίδρυση του κινήματος Querdenken. Η πορεία αυτή οδήγησε το AfD σε στενότερη συνεργασία με θεωρητικούς συνωμοσίας και ακροδεξιούς εξτρεμιστές. Παράλληλα, η αυξανόμενη δημοτικότητα εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης, όπως το TikTok, το Telegram και το Twitter (τώρα X), στη Γερμανία, επέτρεψε την ανεξέλεγκτη διάδοση περιεχομένου και αφηγήσεων. Το AfD έχει επιδείξει ιδιαίτερη επιτυχία στα κοινωνικά μέσα, κυρίως στο TikTok, σε σύγκριση με άλλα γερμανικά κόμματα.
Υπάρχει μια εμφανής προσπάθεια εισαγωγής θεωριών συνωμοσίας και ιστορικού αναθεωρητισμού στην κυρίαρχη δημόσια συζήτηση. Τον Ιανουάριο, η συμπρόεδρος του AfD, Άλις Βάιντελ, διατύπωσε τον ψευδή ισχυρισμό σε διαδικτυακή συζήτηση με τον Έλον Μασκ ότι «ο Χίτλερ ήταν κομμουνιστής». Στη συνέχεια, το AfD προσκάλεσε τον Μασκ σε εκδήλωση της προεκλογικής του εκστρατείας, παρά τη χειρονομία που έκανε ο Μασκ, η οποία ερμηνεύτηκε ευρέως στη Γερμανία ως ναζιστικός χαιρετισμός. Σε απάντηση, η καλλιτεχνική ομάδα Zentrum für Politische Schönheit (ZPS) πρόβαλε την επίμαχη εικόνα της χειρονομίας του Μασκ σε εργοστάσιο της Tesla στην περιοχή του Βρανδεμβούργου.
Κλιμάκωση της Βίας και Ιστορικοί Παραλληλισμοί με το Παρελθόν
Η υποστήριξη προς το AfD αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς, ιδίως στις αγροτικές περιοχές που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες και υποφέρουν από ανεπαρκείς υποδομές. Σε αυτές τις περιοχές, πολιτικοί όπως ο Μπιόρν Χέκε, ηγέτης του AfD στην Θουριγγία, και ο Μαξιμιλιαν Κράχ, ευρωβουλευτής και κορυφαίος υποψήφιος του κόμματος στις ευρωεκλογές του 2024, αποτελούν πρότυπα για πολλούς νέους άνδρες, παρά τα πολυάριθμα σκάνδαλα στα οποία έχουν εμπλακεί. Και οι δύο πολιτικοί στοχεύουν συγκεκριμένα στους νέους, τόσο στις προεκλογικές τους εκδηλώσεις όσο και μέσω των social media.
you-may-be-interested>
Οι ψυχολόγοι διαφήμισης που συνεργάζονται με το AfD γνωρίζουν καλά τους φόβους που διακατέχουν τον γερμανικό πληθυσμό: οικονομική παρακμή, εγκληματικότητα που αποδίδεται σε μετανάστες και αλλαγές στις προσωπικές συνήθειες. Ενώ το AfD προσπαθεί να προβάλλει μια εικόνα αστικού κόμματος σε ομοσπονδιακό και κρατικό επίπεδο μέσω των προεκλογικών του προϊόντων και αξεσουάρ, όπως πλαστικά παπάκια και λουκάνικα, επαναλαμβανόμενα σκάνδαλα σε τοπικές κομματικές δομές αποκαλύπτουν μια διαφορετική πραγματικότητα.
Περιστατικά, όπως η πρόσφατη διανομή ψεύτικων “εισιτηρίων πτήσεων απέλασης” στην Καρλσρούη, στη νότια Γερμανία, και παρόμοιες ενέργειες, οδήγησαν σε αστυνομικές έρευνες, αποκαλύπτοντας τις πιο ριζοσπαστικές τάσεις του κόμματος. Τον Σεπτέμβριο του 2014, η βουλευτής του AfD, Λένα Κότρε, προσέφερε μικρά όπλα ως μπρελόκ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, με το πρόσχημα της αυτοάμυνας, υπογραμμίζοντας την κανονικοποίηση της βίαιης ρητορικής του κόμματος.
Μια Χώρα σε Κίνδυνο Επανάληψης του Παρελθόντος
Το 2024, ο αριθμός των ακροδεξιών εγκλημάτων στη Γερμανία έφτασε σε ιστορικό υψηλό. Μέλη διαφόρων ακροδεξιών ομάδων συνελήφθησαν έχοντας ήδη εξοπλιστεί και προετοιμαστεί για πραξικοπήματα. Το εύθραυστο πολιτικό κλίμα της Γερμανίας, η αδύναμη κυβέρνηση και η αυξανόμενη βία της ακροδεξιάς δημιουργούν μια επικίνδυνη κατάσταση. Η χώρα, που έχει δεσμευτεί στο σύνθημα «ποτέ ξανά», βρίσκεται πλέον επικίνδυνα κοντά στην επανάληψη της ιστορίας. Το AfD ανοίγει τις πόρτες της Γερμανίας σε ολοκληρωτικά καθεστώτα και αντιδημοκρατικά κινήματα σε όλο τον κόσμο.
Δύο κοινές αιτήσεις για την εξέταση πιθανής απαγόρευσης του AfD, οι οποίες κατατέθηκαν τον Ιανουάριο του 2025 από εκπροσώπους δημοκρατικών κομμάτων στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο, έλαβαν μόνο χλιαρή υποστήριξη μέσα στις τάξεις τους. Σε μία εκ των πρωτοβουλιών, η Κάρμεν Βέγκε από το SPD, δικαιολόγησε το αίτημά της λέγοντας: «Το AfD είναι επικίνδυνο για τη δημοκρατία. Η δημοκρατία είχε ήδη καταργηθεί μια φορά στη Γερμανία από ένα δημοκρατικά εκλεγμένο κόμμα», υπενθύμισε, «με τους Ναζιστές να κερδίζουν τις εκλογές για το Ράιχσταγκ το 1933», αναδεικνύοντας τους ανησυχητικούς ιστορικούς παραλληλισμούς.
