Ενδιαφέρουσες εξελίξεις στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής από τη Σουηδία.
Απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου Σουηδίας για την Κλιματική Αλλαγή
Το Ανώτατο Δικαστήριο της Σουηδίας απέρριψε αγωγή που είχε καταθέσει η Γκρέτα Τούνμπεργκ μαζί με εκατοντάδες άλλους ακτιβιστές, η οποία στόχευε στην επιβολή αυστηρότερων μέτρων κατά της κλιματικής αλλαγής. Η απόφαση αυτή σηματοδοτεί ένα σημαντικό σημείο καμπής στις προσπάθειες των ακτιβιστών να χρησιμοποιήσουν νομικά μέσα για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Η αγωγή, που κατατέθηκε αρχικά το 2022 σε κατώτερο δικαστήριο, βασίστηκε στον ισχυρισμό ότι η κυβέρνηση παραβιάζει τα δικαιώματα που κατοχυρώνονται στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, μέσω της ανεπαρκούς δράσης της για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής και την άμβλυνση των επιπτώσεών της. Το κατώτερο δικαστήριο ζήτησε διευκρινίσεις από το Ανώτατο Δικαστήριο σχετικά με τη δυνατότητα εκδίκασης μιας τέτοιας υπόθεσης στα σουηδικά δικαστήρια.
Η Απόρριψη της Αγωγής και οι Επιπτώσεις
«Ένα δικαστήριο δεν μπορεί να αποφασίσει ότι η Βουλή ή η κυβέρνηση πρέπει να λάβει οποιαδήποτε ειδική δράση. Τα πολιτικά σώματα αποφασίζουν ανεξάρτητα για το ποια ειδικά μέτρα για το κλίμα θα πρέπει να λάβει η Σουηδία», ανέφερε χαρακτηριστικά το Ανώτατο Δικαστήριο στην ανακοίνωσή του. Αυτή η δήλωση υπογραμμίζει την αρχή της διάκρισης των εξουσιών και τον αυτόνομο ρόλο των πολιτικών θεσμών στη λήψη αποφάσεων για την κλιματική πολιτική.
Ωστόσο, το δικαστήριο άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να γίνει δεκτή μια διαφορετικά διατυπωμένη αγωγή στο μέλλον, λαμβάνοντας υπόψη τις αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αναγνωρίζουν το δικαίωμα σε ορισμένες ομάδες να καταθέτουν αγωγές για την κλιματική αλλαγή. Η προϋπόθεση είναι η αγωγή να αφορά παραβιάσεις ατομικών δικαιωμάτων βάσει της σύμβασης και όχι συγκεκριμένα μέτρα που υποχρεούται να λάβει το κράτος.
Προηγούμενες Δικαστικές Αποφάσεις και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο
Η υπόθεση αυτή έρχεται σε μια περίοδο αυξημένης δικαστικής κινητοποίησης για την κλιματική αλλαγή. Πέρυσι, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) έκρινε ότι η ελβετική κυβέρνηση παραβίασε τα δικαιώματα των πολιτών της λόγω της αποτυχίας της να καταπολεμήσει αποτελεσματικά την κλιματική αλλαγή. Από την άλλη, απέρριψε άλλες υποθέσεις, συμπεριλαμβανομένης μιας που είχαν καταθέσει νέοι από την Πορτογαλία εναντίον 32 ευρωπαϊκών χωρών.
Οι αποφάσεις αυτές αναδεικνύουν την πολυπλοκότητα και τις προκλήσεις της δικαστικής προσέγγισης στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, καθώς και τη σημασία της σαφούς σύνδεσης μεταξύ της κλιματικής δράσης (ή της έλλειψής της) και των παραβιάσεων ατομικών δικαιωμάτων.
