Έντονη ανησυχία έχει προκαλέσει η σεισμική δραστηριότητα στο Αιγαίο τις τελευταίες ημέρες, με τους επιστήμονες να παρακολουθούν στενά την εξέλιξη του φαινομένου. Ιταλός ειδικός προειδοποιεί ότι η κατάσταση απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, καθώς «το γεωδυναμικό φαινόμενο αφορά τόσο σεισμούς όσο και πιθανή ηφαιστειακή δραστηριότητα».
Ο Carlo Doglioni, Πρόεδρος του ιταλικού Εθνικού Ινστιτούτου Γεωφυσικής και Ηφαιστειολογίας, μιλώντας στο today.it, εξέτασε διεξοδικά τους πιθανούς κινδύνους και τα πιθανά σενάρια για τις επόμενες ημέρες, τονίζοντας την ανάγκη για εγρήγορση.
-Καθηγητά Doglioni, ποια είναι τα αίτια της συνεχιζόμενης σεισμικής δραστηριότητας στην περιοχή της Σαντορίνης;
Έχει ενεργοποιηθεί ένα σύστημα ρηγμάτων με κατεύθυνση βορειοανατολική-νοτιοδυτική, ακριβώς βορειοανατολικά της Σαντορίνης. Αυτά είναι τα λεγόμενα εκτατικά ρήγματα. Στην περιοχή του Αιγαίου, παρατηρείται μια τάση επέκτασης κατά 2-3 εκατοστά ετησίως, γεγονός που οδηγεί στο σχηματισμό δομών που ονομάζονται grabens, γνωστές για την πρόκληση σεισμών.
-Συνεπώς, δεν σχετίζεται άμεσα με την ηφαιστειακή δραστηριότητα της περιοχής;
Η Ελλάδα βρίσκεται πάνω από μια ζώνη καταβύθισης, όπου η λιθόσφαιρα του Ιονίου και περιοχές βόρεια της Λιβύης και Αιγύπτου βυθίζονται κάτω από την Ελλάδα, την Κύπρο και την Τουρκία. Αυτή η διαδικασία καταβύθισης προκαλεί σεισμικότητα και παράλληλα, ηφαιστειακή δραστηριότητα. Η λιθόσφαιρα απελευθερώνει υγρά σε ένα συγκεκριμένο βάθος, προκαλώντας τήξη των πετρωμάτων και την άνοδο μάγματος, δημιουργώντας ηφαίστεια όπως αυτά από το βουνό Amiata στα ηφαίστεια του Λάτσιο (Bracciano, λόφοι Alban) και τον Βεζούβιο, έως τα Αιολικά νησιά. Η κατάσταση είναι παρόμοια με αυτή της Ιταλίας. Ανατολικά, δημιουργεί τα ηφαίστεια του ελληνικού τόξου, με τη Σαντορίνη και το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο να είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα.
-Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για την εξέλιξη της κατάστασης τις επόμενες ημέρες, σχετικά με την σεισμική ακολουθία;
Η τρέχουσα σεισμική δραστηριότητα χαρακτηρίζεται από αυξημένη ένταση. Έχουμε αύξηση στον αριθμό των σεισμών και στο μέγεθός τους. Δεν έχουμε φτάσει ακόμη στο μέγιστο σημείο, στο κύριο σοκ, δηλαδή τον ισχυρότερο σεισμό. Μετά από αυτό, αναμένεται σταδιακή μείωση της δραστηριότητας, όπως συμβαίνει στις περισσότερες σεισμικές ακολουθίες. Δεν μπορούμε ωστόσο να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο ακόμη ισχυρότερων σεισμών στο μέλλον.
-Οι ελληνικές αρχές αντιμετωπίζουν την κατάσταση με μεγάλη σοβαρότητα.
Και ορθώς πράττουν. Οι δονήσεις που σημειώθηκαν (πριν δύο ημέρες) ξεπέρασαν το μέγεθος 5, χαρακτηριζόμενοι ως μέτριοι σεισμοί. Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ισχυρότερους σεισμούς στο μέλλον. Εάν μια περιοχή έχει ιστορικό σεισμών, είναι πιθανό να επαναληφθούν.
-Πόσο πιθανό είναι να ενεργοποιηθούν υποθαλάσσια ηφαίστεια, όπως το Κολούμπο, λόγω της τρέχουσας σεισμικής δραστηριότητας;
Τα ηφαίστεια λειτουργούν με διαφορετικούς μηχανισμούς από τα ρήγματα που προκαλούν σεισμούς. Ένα ρήγμα ενεργοποιείται όταν η συσσωρευμένη ενέργεια στους γύρω βράχους ξεπεράσει ένα όριο, προκαλώντας ρήξη και απελευθέρωση ενέργειας.
Ενδέχεται ρήγματα να εισχωρήσουν στον θάλαμο μάγματος, προκαλώντας αποσυμπίεση και έκρηξη, ή οι δονήσεις από τους σεισμούς να επηρεάσουν την πίεση στον θάλαμο μάγματος.
Ένας εκτιμώμενος κύκλος επανάληψης εκρήξεων είναι περίπου 400-500 χρόνια, αν και θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερος. Δυστυχώς, η παρακολούθηση των υποθαλάσσιων ηφαιστείων είναι περιορισμένη σε σύγκριση με τα χερσαία, καθιστώντας τις προβλέψεις πιο δύσκολες.
