Στην ατμόσφαιρα του διεθνούς πολιτικού σκηνικού, δεν προκαλεί έκπληξη η ένταση που έχει δημιουργηθεί μετά τις δηλώσεις του Προεδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος υποστήριξε ότι σκοπεύει «να επανακαταλάβει τη Διώρυγα του Παναμά». Αυτή η κατάσταση οδήγησε σε μια συνάντηση μεταξύ του Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, και του Προεδρου του Παναμά, Χοσέ Ραούλ Μουλίνο, η οποία έλαβε χώρα στην Πόλη του Παναμά την Κυριακή 2 Φεβρουαρίου.
Σύμφωνα με το BBC, οι δύο πολιτικοί φαίνεται να έχουν βγει από τη δίωρη συνάντησή τους με διαφορετικές αντιλήψεις για το περιεχόμενο των συζητήσεων τους. Ο Ρούμπιο εξέφρασε τις ανησυχίες του σχετικά με την «επιρροή και τον έλεγχο» της Κίνας στη Διώρυγα, ζητώντας από τον Παναμά να προχωρήσει σε «άμεσες αλλαγές». Η αμερικανική κυβέρνηση φάνηκε επίσης έτοιμη να λάβει μέτρα για τη προστασία των «δικαιωμάτων» της, όπως καταγράφεται σε συνθήκες του παρελθόντος μεταξύ των δύο χωρών.
Από την πλευρά του, ο Μουλίνο ανέφερε ότι δεν θεωρεί πιθανή μια στρατιωτική κατάληψη της Διώρυγας από τις ΗΠΑ, προσθέτοντας ότι προτίθεται να προτείνει τεχνικές συνομιλίες με τους Αμερικανούς προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες του Τραμπ για την Κίνα.
Η ανησυχία σχετικά με τις δηλώσεις του Τραμπ έχει οδηγήσει σε έντονη αντίδραση στον Παναμά. Διαδηλωτές εξέφρασαν την αγανάκτησή τους την Παρασκευή 31 Ιανουαρίου, καίγοντας ομοιώματα του Τραμπ και του Ρούμπιο. Αν και οι συγκρούσεις ήταν περιορισμένες, η αντίθεση απέναντι στη στάση του Αμερικανού Προεδρου είναι ξεκάθαρη.
Πριν από τη συνάντηση, ο Μουλίνο είχε δηλώσει ότι το ζήτημα της ιδιοκτησίας της Διώρυγας δεν θα αναφερθεί. «Δεν μπορώ να διαπραγματευτώ ή έστω να ανοίξω μια διαδικασία διαπραγματεύσεων για τη Διώρυγα. Είναι ξεκάθαρο ότι ανήκει στον Παναμά», ανέφερε. Οι ισχυρισμοί του Τραμπ σχετικά με τη διαχείριση της Διώρυγας από Κινέζους στρατιώτες είναι αβάσιμοι. Ειδικότερα, η Διώρυγα διαχειρίζεται από την κυβέρνηση του Παναμά, αν και εταιρείες από την Κίνα έχουν επενδύσει σε κοντινές εγκαταστάσεις.
Η προσέγγιση του Τραμπ, μαζί με τις προθέσεις του να μην αποκλείσει στρατιωτική δράση, έχει ενθαρρύνει μια έντονη εθνικιστική αντίδραση από πλευράς του Παναμά. «Είναι ανόητο», λέει στο BBC μια κάτοικος που προτίμησε να διατηρήσει την ανωνυμία της. «Η συμφωνία πρέπει να τηρείται και δεν υπάρχει κανένα σημείο που να απαγορεύει τη διαχείριση λιμένων από Κινέζους». Ιδιαίτερα παρατήρησε ότι, υπάρχουν παρόμοιες κινεζικές επενδύσεις που έχουν πραγματοποιηθεί και σε αμερικανικά λιμάνια.
Ο Μάρκο Ρούμπιο, ως ο πρώτος Ισπανόφωνος Υπουργός Εξωτερικών της Αμερικής, έχει καθιερωθεί με σκληρές θέσεις απέναντι στην Κίνα. Αν και η συνεργασία του Παναμά με τις ΗΠΑ είναι στενή, η επίσκεψη του Ρούμπιο ψηφιοποιεί την δυσθυμία της κυβέρνησης Τραμπ για χώρες που προσελκύουν κινεζικές επενδύσεις, περνώντας του το μήνυμα ότι είναι ανεπιθύμητες σε «αυτή την αυλή».
Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι η Κίνα θα μπορούσε, μέσω των λιμένων στον Παναμά, να περιορίσει τη κίνηση των αμερικανικών πλοίων σε μια ενδεχόμενη σύγκρουση. «Αν ήθελε η Κίνα να εμποδίσει την κίνηση στη Διώρυγα, αυτό θα μπορούσε να γίνει. Αυτό είναι μία πραγματικότητα» είπε ο Ρούμπιο πριν επισκεφθεί τον Παναμά. Παρά την ευρεία υποστήριξη των Παναμέμιων για την ιδιοκτησία της Διώρυγας, κάποιοι εκφράζουν ανησυχίες και για την εσωτερική τους ηγεσία, ισχυριζόμενοι ότι τα κέρδη από τη διώρυγα δεν κατανέμονται δίκαια στον πληθυσμό.
