Από τις απλές καθημερινές συναλλαγές έως την εκτενή πρόσβαση σε οικονομικές υπηρεσίες, η αγορά του κινητού χρήματος έχει γνωρίσει μια εντυπωσιακή άνοδο. Αυτό έχει δώσει τη δυνατότητα σε δισεκατομμύρια ανθρώπους να αξιοποιήσουν χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, ιδιαίτερα σε περιοχές όπου οι παραδοσιακές τράπεζες είναι λιγότερο προσβάσιμες.
Πλέον, το κινητό χρήμα είναι πολύ περισσότερο από έναν απλό τρόπο πληρωμής, έχοντας εξελιχθεί σε έναν σημαντικό οικονομικό μηχανισμό που επηρεάζει την παγκόσμια οικονομία.
Δεδομένα από τον διεθνή οργανισμό κινητής τηλεφωνίας GSMA δείχνουν ότι υπάρχουν 1,75 δισεκατομμύρια εγγεγραμμένοι λογαριασμοί κινητού χρήματος, με ετήσιες συναλλαγές αξίας 1,40 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Αυτό σημαίνει ότι το κινητό χρήμα διαχειρίζεται περίπου 2,7 εκατομμύρια δολάρια το λεπτό – άκρως εντυπωσιακοί αριθμοί.
Προβλήματα και λύσεις: Mobile Money vs Mobile Banking
Το κινητό χρήμα (mobile money), σύμφωνα με την Έρευνα Χρηματοοικονομικής Πρόσβασης του ΔΝΤ, είναι ένα ψηφιακό εργαλείο ανταλλαγής και αποθήκευσης αξίας που λειτουργεί μέσω λογαριασμών κινητού χρήματος, χωρίς να απαιτεί τη χρήση τραπεζικού λογαριασμού, αρκεί να έχει κανείς ένα απλό κινητό τηλέφωνο.
Αντίθετα, το mobile banking αναφέρεται στη χρήση εφαρμογών σε κινητές συσκευές για την εκτέλεση παραδοσιακών τραπεζικών υπηρεσιών, όπως ο έλεγχος του υπολοίπου και οι πληρωμές λογαριασμών.
Στην Ευρώπη, ωστόσο, μόνο οι παροχείς υπηρεσιών πληρωμών (όπως τράπεζες ή ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος) μπορούν να διατηρούν λογαριασμούς πληρωμών.
Η Αφρική ως ηγέτης του κινητού χρήματος
Σύμφωνα με τα στοιχεία του GSMA, η υποσαχάρια Αφρική είναι πρωτοπόρος στο κίνημα του κινητού χρήματος, με σχεδόν το 75% των παγκόσμιων λογαριασμών κινητού χρήματος να καταγράφονται σε αυτήν την περιοχή. Τα τελευταία δέκα χρόνια, η Δυτική Αφρική έχει ξεχωρίσει, με τον αριθμό εγγεγραμμένων λογαριασμών κινητού χρήματος να έχει διπλασιαστεί από το 2013 μέχρι το 2023, κυρίως σε χώρες όπως η Νιγηρία, η Γκάνα και η Σενεγάλη.
Ωστόσο, η επιτυχία του κινητού χρήματος δεν περιορίζεται μόνο στην Αφρική, καθώς παρατηρείται ανάπτυξη και σε άλλες περιοχές του κόσμου όπως η Νότια Ασία και η Λατινική Αμερική, όπου η πρόσβαση σε παραδοσιακές τραπεζικές υπηρεσίες είναι περιορισμένη.
Η βιομηχανία αυτή συνεχίζει να εξελίσσεται, με χρήση του κινητού χρήματος να μην περιορίζεται πια σε βασικές συναλλαγές. Αντίθετα, οι χρήστες αναζητούν ολοένα και πιο περίπλοκες και διαφοροποιημένες υπηρεσίες.
Οι ενεργοί λογαριασμοί, δηλαδή οι χρήστες που πραγματοποιούν τουλάχιστον μία συναλλαγή ανά μήνα, ανέρχονται σήμερα σε 435 εκατομμύρια, με αύξηση 9% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Οι επιχειρήσεις που προσφέρουν υπηρεσίες κινητού χρήματος έχουν αυξηθεί κατά 14%, φτάνοντας τα 8,3 εκατομμύρια.
Οι πληρωμές στους εμπόρους μέσω κινητού χρήματος αυξήθηκαν κατά 14% το 2023, φτάνοντας τα 74 δισεκατομμύρια δολάρια.
Οι επιχειρήσεις πλέον εμπιστεύονται το κινητό χρήμα ως ένα γρήγορο και ασφαλή τρόπο αποδοχής πληρωμών, με τους διεθνείς εμβασμούς να εμφανίζουν ταχύτατη ανάπτυξη. Το 2023, η αξία των διασυνοριακών μεταφορών χρημάτων ανήλθε σε 29 δισεκατομμύρια δολάρια, με ετήσια αύξηση 33%.
Οικονομικές επιπτώσεις
Δεδομένα δείχνουν ότι το κινητό χρήμα έχει συμβάλει με 600 δισεκατομμύρια δολάρια στο ΑΕΠ των χωρών που το εφαρμόζουν μεταξύ 2012 και 2022. Αν και η ανάπτυξη των λογαριασμών μπορεί να επιβραδύνεται, η μέση κατανάλωση ανά χρήστη έχει αυξηθεί κατά 40% την περίοδο Σεπτεμβρίου 2022 – Ιουνίου 2023.
Αυτό υποδεικνύει ότι ενώ οι νέοι χρήστες αυξάνονται με πιο αργό ρυθμό, οι υπάρχοντες χρήστες ξοδεύουν και χρησιμοποιούν περισσότερα μέσω κινητού χρήματος. Αυτή η τάση δείχνει ξεκάθαρα ότι το κινητό χρήμα έχει μετατραπεί σε έναν δυναμικό τομέα με μεγάλες εμπορικές δυνατότητες και προοπτικές.
