Αναταραχές στον τομέα των τιμών για αγαθά και υπηρεσίες φέρνει η πρόσφατη πρόταση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) για την κατάργηση των εξαιρέσεων στον ΦΠΑ. Στην έκθεση αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας (Άρθρο 4), η οποία έχει σταλεί στην κυβέρνηση, εκτιμάται ότι αυτή η κίνηση θα επιβαρύνει τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις κατά περισσότερο από 960 εκατομμύρια ευρώ.
Το ΔΝΤ, αναγνωρίζοντας τις θετικές προοπτικές ανάπτυξης και τα επιτεύγματα της ελληνικής οικονομίας, επαναφέρει σε προτεραιότητα γνωστές «συνταγές» ανάπτυξης, ζητώντας την υιοθέτηση νέων περιοριστικών φορολογικών μέτρων. Καλεί μάλιστα την κυβέρνηση να εξετάσει την αύξηση φόρων και την κατάργηση εξαιρέσεων σε μια περίοδο κατά την οποία η Ελλάδα μπορεί να μην είναι υποχρεωμένη να ακολουθήσει τις προτάσεις του ΔΝΤ.
Τι εντόπισαν οι εκπρόσωποι του ΔΝΤ κατά την πρόσφατη επίσκεψή τους στην Αθήνα; Εντόπισαν 75 κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών που σήμερα εξαιρούνται από την εφαρμογή του ΦΠΑ, με το συνολικό δημοσιονομικό κόστος να ανέρχεται σε 968 εκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με τα στοιχεία του κρατικού προϋπολογισμού. Ιδιαίτερα κερδισμένος από τις εξαιρέσεις φαίνεται να είναι ο τομέας της ιδιωτικής εκπαίδευσης, καθώς οι φορολογικές ελαφρύνσεις στον συγκεκριμένο τομέα υπολογίζονται σε 479,6 εκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με την εφημερίδα Πρώτο Θέμα.
Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στο γεγονός ότι από την 1η Ιανουαρίου 2024 ισχύουν μόνιμα οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ, οι οποίοι εφαρμόστηκαν κατά την περίοδο της πανδημίας. Οι μειώσεις αυτές αφορούν στον τομέα των μεταφορών, γυμναστήρια, σχολές χορού, κινηματογράφους και προϊόντα που σχετίζονται με τη δημόσια υγεία, με το δημοσιονομικό κόστος ετησίως να ανέρχεται σε 305 εκατομμύρια ευρώ.
Η συστήλη του ΔΝΤ, εάν γίνει αποδεκτή από την κυβέρνηση, θα μπορούσε να οδηγήσει σε σταδιακή κατάργηση των φορολογικών διευκολύνσεων και σε νέες αυξήσεις των τιμών στην αγορά. Το δημοσιονομικό όφελος των 960 εκατομμυρίων ευρώ που προκύπτει από την κατάργηση των εξαιρέσεων είναι σημαντικό για τα δημόσια ταμεία. Ωστόσο, η κυβέρνηση βρίσκει τον εαυτό της σε ένα σταυroad, καθώς οι αυξήσεις στις τιμές βασικών αγαθών και υπηρεσιών μπορεί να ασκήσουν σφιχτό οικονομικό προϋπολογισμό σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, σε μια εποχή που η ακρίβεια είναι ήδη στο προσκήνιο.
- Κάποιες από τις βασικές απαλλαγές που είναι τώρα στο στόχαστρο περιλαμβάνουν:
- • Ταχυδρομικές υπηρεσίες
- • Δραστηριότητες ραδιοφωνίας και τηλεόρασης
- • Πώληση εφημερίδων και περιοδικών
- • Πωλήσεις ακινήτων
- • Υπηρεσίες που προσφέρονται σε επισκέπτες μουσείων και μνημείων
- • Υγειονομικές και ιατρικές υπηρεσίες
- • Υπηρεσίες ψυχολόγων, νοσηλευτών και φυσιοθεραπευτών
- • Υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας
- • Ιδιωτικά μαθήματα
- • Υπηρεσίες σχετιζόμενες με τον αθλητισμό
- • Ενοικιάσεις ακινήτων
- • Τυχερά παιχνίδια και κρατικά λαχεία
- • Τραπεζικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες
Το ΔΝΤ πηγαίνει πέρα από τις αλλαγές στο ΦΠΑ, προτείνοντας επίσης αύξηση στα δικαιώματα εκπομπών άνθρακα, δημιουργώντας έναν προσθετικό φόρο που θα ανέβασε το κόστος χρήσης ορυκτών καυσίμων. Αυτή η πρόταση στοχεύει κυρίως στους τομείς των μεταφορών και της βιομηχανίας, και το Ταμείο τονίζει ότι τα επιπλέον έσοδα θα πρέπει να κατευθυνθούν στην ενίσχυση της κοινωνικής προστασίας και στην υποστήριξη δράσεων κατά της κλιματικής αλλαγής, καθώς και στην ενεργειακή ασφάλεια. Αυτή η πρόταση προστίθεται σε μια ευρύτερη εκστρατεία μεταρρυθμίσεων του ΔΝΤ, προκειμένου να γίνει συζήτηση για τις συνέπειες της φορολογικής πολιτικής στην οικονομία και την καθημερινότητα των πολιτών.
