Μήπως ήρθε η ώρα να επιστρέψει η συνεργασία ανάμεσα στην Πολιτεία και την Εκκλησία για την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας; Παρά τις καλές προθέσεις που διατυπώνονται από όλους τους εμπλεκόμενους, οι απογοητεύσεις του παρελθόντος συχνά οδηγούν σε επιφυλακτικότητα. Η πρόσφατη συνάντηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, έφερε το θέμα στο προσκήνιο και πάλι. Ωστόσο, η ήπια προσέγγιση κυρίως από την κυβερνητική πλευρά υποδεικνύει ότι η διαδικασία είναι πιο περίπλοκη από ό,τι φαίνεται.
Βρισκόμαστε σε ένα σημείο όπου δύο τομείς συνεργασίας φαίνονται εξαιρετικά συναρπαστικοί: πρώτον, είναι η πιθανότητα αξιοποίησης ακινήτων και εγκαταστάσεων της Εκκλησίας για προγράμματα στέγασης και δεύτερον, η από κοινού διαχείριση της εκκλησιαστικής περιουσίας. Όσον αφορά την πρώτη περίπτωση, η συζήτηση μεταξύ του Πρωθυπουργού και του κ. Ιερώνυμου στα τέλη του 2023 επικεντρώθηκε στη μετατροπή εκκλησιαστικών ακινήτων σε φοιτητικές εστίες, με την Πολιτεία να αναλαμβάνει την ευθύνη.
Η ιστορία της κοινού αξιοποίησης της εκκλησιαστικής περιουσίας δεν είναι ιδιαίτερα ευοίωνη. Από το 2009 έχουν διεξαχθεί συνομιλίες με διαδοχικές κυβερνήσεις – Γιώργου Παπανδρέου, Αντώνη Σαμαρά και Αλέξη Τσίπρα – που σε κάποιες περιπτώσεις προχώρησαν σε λεπτομερείς συμφωνίες, αλλά καμία δεν οδήγησε στην πραγματοποίηση ενός συγκεκριμένου σχεδίου. Μάλιστα, τον Σεπτέμβριο του 2022, το φιλόδοξο σχέδιο «Green Σχιστό» παρουσιάστηκε παρουσία του κ. Μητσοτάκη, με προοπτική να μεταμορφωθεί η δυτική Αττική μέσω της εκμετάλλευσης 3.000 στρεμμάτων. Ωστόσο, το σχέδιο αυτό απέτυχε και οδήγησε στη διάλυση της Σχιστό Α.Ε. τον Αύγουστο του 2023.
Αυτές οι ιστορικές αποτυχίες οδηγούν τους πρωταγωνιστές σε έναν νέο γύρο συζητήσεων, που βρίσκονται ακόμα σε πολύ αρχικά στάδια. Σύμφωνα με πληροφορίες από το Μέγαρο Μαξίμου, σχεδιάζονται ομάδες εργασίας για την καταγραφή και αξιολόγηση των εκκλησιαστικών ακινήτων. Αυτές οι ομάδες θα εξετάσουν ζητήματα όπως η κατοικησιμότητα και το νομικό καθεστώς των ακινήτων, καθώς και τυχόν νομικές αμφισβητήσεις που μπορεί να υφίστανται.
Ένα άλλο ζήτημα που παραμένει ανοιχτό είναι η μείωση της φορολογίας στα ακίνητα που κατέχει η Εκκλησία, που παραμένει αίτημα και προτεραιότητα. Οι προτάσεις αξιοποίησης συνοδεύονται και από διεκδικήσεις για άλλα ακίνητα και εκτάσεις από το Δημόσιο.
Κατά την πρόσφατη συνάντηση, και οι δύο πλευρές φαίνεται να βρίσκουν αμοιβαία οφέλη, τουλάχιστον σε επίπεδο επικοινωνίας. Η επίσκεψη του Αρχιεπισκόπου στο Μέγαρο Μαξίμου σηματοδοτεί τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Πολιτείας και Εκκλησίας, σχέσεις που είχαν δοκιμαστεί στο παρελθόν. Η διαβεβαίωση του Πρωθυπουργού πως δεν θα εξεταστεί θέμα διαχωρισμού Κράτους και Εκκλησίας στην επερχόμενη Συνταγματική Αναθεώρηση, υποδηλώνει ότι δεν υπάρχει πρόθεση για νέες αντιπαραθέσεις.
