Αναζητώντας νέους δρόμους συνεργασίας μεταξύ Πολιτείας και Εκκλησίας για την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας, οι προκλήσεις του παρελθόντος δημιουργούν μια ατμόσφαιρα επιφυλακτικότητας, παρά τις εκφρασμένες καλές προθέσεις. Η συνάντηση κορυφής μεταξύ του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον για το θέμα, ωστόσο η προσεκτική στάση της κυβέρνησης υποδηλώνει την πολυπλοκότητα της κατάστασης.
Δυνατότητες Συνεργασίας: Στέγαση και Διαχείριση
Εμφανίζονται δύο κύριοι τομείς συνεργασίας με ιδιαίτερο ενδιαφέρον: η αξιοποίηση ακινήτων της Εκκλησίας για προγράμματα στέγασης και η συνεργατική διαχείριση της εκκλησιαστικής περιουσίας. Στην πρώτη περίπτωση, η συζήτηση μεταξύ των δύο ηγετών στα τέλη του 2023 επικεντρώθηκε στην μετατροπή εκκλησιαστικών ακινήτων σε σύγχρονες φοιτητικές εστίες, με την ανάληψη της ευθύνης από την Πολιτεία.
Ιστορικό Αποτυχημένων Προσπαθειών
Το ιστορικό της κοινής αξιοποίησης της εκκλησιαστικής περιουσίας δεν είναι ενθαρρυντικό. Από το 2009, κυβερνήσεις όπως του Γιώργου Παπανδρέου, του Αντώνη Σαμαρά και του Αλέξη Τσίπρα, ξεκίνησαν συνομιλίες. Παρά τις λεπτομερείς συμφωνίες σε ορισμένες περιπτώσεις, καμία δεν κατέληξε σε συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το φιλόδοξο σχέδιο «Green Σχιστό» του Σεπτεμβρίου 2022, το οποίο είχε στόχο να μεταμορφώσει τη δυτική Αττική, αλλά κατέληξε στην διάλυση της Σχιστό Α.Ε. τον Αύγουστο του 2023.
Σχεδιασμός και Προκλήσεις του Νέου Γύρου Συζητήσεων
Οι προηγούμενες αποτυχίες οδηγούν σε έναν καινούργιο κύκλο συζητήσεων, που βρίσκεται σε αρχικό στάδιο. Προγραμματίζονται ομάδες εργασίας για την καταγραφή και αξιολόγηση των εκκλησιαστικών ακινήτων, με στόχο την εξέταση της κατοικησιμότητας, του νομικού καθεστώτος και των πιθανών νομικών αμφισβητήσεων.
Φορολογικά Ζητήματα και Διεκδικήσεις
Ένα ανοιχτό ζήτημα είναι η μείωση της φορολογίας στα ακίνητα της Εκκλησίας, που παραμένει βασικό αίτημα. Οι προτάσεις αξιοποίησης συνοδεύονται από διεκδικήσεις για επιπλέον ακίνητα και εκτάσεις από το Δημόσιο, δημιουργώντας ένα σύνθετο πλαίσιο διαπραγμάτευσης.
Βελτίωση των Σχέσεων και Συνταγματική Αναθεώρηση
Από την πρόσφατη συνάντηση, φαίνεται ότι και οι δύο πλευρές αναγνωρίζουν αμοιβαία οφέλη, τουλάχιστον σε επίπεδο επικοινωνίας. Η επίσκεψη του Αρχιεπισκόπου στο Μέγαρο Μαξίμου υποδηλώνει τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Πολιτείας και Εκκλησίας, οι οποίες είχαν δοκιμαστεί στο παρελθόν. Η διαβεβαίωση του Πρωθυπουργού ότι δεν θα εξεταστεί το θέμα του διαχωρισμού Κράτους και Εκκλησίας στην επερχόμενη Συνταγματική Αναθεώρηση, δηλώνει την αποφυγή νέων αντιπαραθέσεων.
