Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει σκοπό να απαγορεύσει τη χρήση των PFAS, των πολυάριθμων χημικών ουσιών που είναι επιβλαβείς για το περιβάλλον, στα καταναλωτικά προϊόντα. Στην απαγόρευση αυτή θα προστεθούν κάποιες εξαιρέσεις για κρίσιμες βιομηχανικές χρήσεις, όπως αναφέρθηκε από την επικεφαλής της ΕΕ για το περιβάλλον.
Οι PFAS, γνωστές και ως υπερφθοροαλκυλικές και πολυφθοροαλκυλικές ενώσεις, είναι ανθεκτικές και καταλήγουν να μην διασπώνται στο περιβάλλον. Αυτό έχει δημιουργήσει σοβαρές ανησυχίες για τις επιπτώσεις στην υγεία των οικοσυστημάτων, των υδάτινων πόρων και του ανθρώπινου οργανισμού.
Αυτές οι ουσίες βρίσκονται σε μια ποικιλία προϊόντων, από καλλυντικά και αντικολλητικά σκεύη μέχρι αεροσκάφη και ανεμογεννήτριες, χάρη στις εξαιρετικές τους ιδιότητες που τους παρέχουν αντοχή σε υψηλές θερμοκρασίες και διάβρωση.
«Στόχος μας είναι η απαγόρευση των PFAS στα καταναλωτικά αγαθά», δήλωσε σε συνέντευξή της η Ευρωπαία Επίτροπος Περιβάλλοντος, Jessika Roswall. «Αυτό είναι σημαντικό για την ανθρώπινη υγεία, το περιβάλλον, αλλά και για τη βιομηχανία, η οποία θα χρειαστεί να προγραμματίσει τη σταδιακή απομάκρυνση αυτών των ουσιών.»
Πρωτοστάτες στην αλλαγή
Χώρες όπως η Δανία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Νορβηγία και η Σουηδία έχουν ζητήσει εδώ και περίπου δύο χρόνια μια γενική απαγόρευση των PFAS. Ωστόσο, η Roswall σημείωσε ότι η ολοκλήρωση της προτεινόμενης οδηγίας από την ΕΕ είναι πιθανό να καθυστερήσει μέχρι το 2026 το νωρίτερο, καθώς απαιτείται η καθορισμός των “βασικών” εξαιρέσεων.
Ορισμένες βιομηχανικές εφαρμογές, όπως οι ημιαγωγοί σε πράσινες τεχνολογίες (π.χ. ηλεκτρικά αυτοκίνητα), είναι πιθανές υποψήφιες για αυτές τις εξαιρέσεις, αν και και αυτές θα υπόκεινται σε περιορισμούς όσον αφορά την διάθεση των PFAS.
Αξιοσημείωτο είναι ότι οι βιομηχανικές χρήσεις, όπως η παραγωγή ηλεκτρονικών και πλαστικών, καλύπτουν ένα μεγάλο ποσοστό της χρήσης PFAS, σύμφωνα με στοιχεία από τις υπηρεσίες χημικών ουσιών των σκανδιναβικών χωρών.
Οι διαδικασίες του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Προϊόντων (ECHA) για την αξιολόγηση της απαγόρευσης έχουν ήδη προκαλέσει χιλιάδες σχόλια, συμπεριλαμβανομένων αιτημάτων από εμπορικές ενώσεις που εκπροσωπούν τομείς όπως η αυτοκινητοβιομηχανία και η καθαρή ενέργεια, για ειδικές εξαιρέσεις.
Υγειονομικές επιπτώσεις
Διάφορες μελέτες έχουν προσδιορίσει τη σύνδεση της έκθεσης στα PFAS με προβλήματα υγείας, όπως οι ηπατικές βλάβες, η μείωση του βάρους γέννησης και ο καρκίνος των όρχεων. Αυτές οι αποδείξεις έχουν αυξήσει τον κίνδυνο νομικών διαφορών για πολλές εταιρείες, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές της Jefferies.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι αγωγές για τις PFAS έχουν οδηγήσει σε διακανονισμούς αξίας άνω των 11 δισεκατομμυρίων δολαρίων, περιλαμβάνοντας μεγάλες εταιρείες όπως η 3M και η Chemours Co. Ήδη σε πολλές χώρες της Ευρώπης, οι επιχειρήσεις προβλέπουν ένα ενδεχόμενο «κύμα» νομικών αγωγών σχετικά με τη ρύπανση και τη μόλυνση του περιβάλλοντος, όπως ανέφερε η δικηγόρος Hélène Duguy από την ClientEarth.
«Η ClientEarth παρακολουθεί στενά τις ενέργειες των εταιρειών γύρω από τα PFAS και είναι έτοιμη να αναλάβει δράση, αν χρειαστεί», δήλωσε η Duguy σε δήλωσή της προς το Reuters.
