Το 2025 αναμένεται να είναι καθοριστικό έτος για την ακτοπλοΐα, καθώς το υπουργείο Ναυτιλίας προγραμματίζει σειρά πρωτοβουλιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να εξασφαλίσει χρηματοδοτήσεις που θα ενισχύσουν τη βιωσιμότητα του κλάδου και να διευκολύνει τη πράσινη μετάβαση.
Σύμφωνα με τις νέες περιβαλλοντικές οδηγίες της Ε.Ε., ένα μεγάλο ποσοστό του ακτοπλοϊκού στόλου θα χρειαστεί να ανανεωθεί ή να εκσυγχρονιστεί, προκειμένου να μειωθούν οι εκπομπές ρύπων. Αξιοσημείωτο είναι ότι η τελευταία ναυπήγηση που πραγματοποιήθηκε για την ελληνική ακτοπλοΐα ήταν το 2012 από την εταιρεία Blue Star με το Delos, και το 2011 με το Patmos.
Η Attica Group και Grimaldi ήδη έχουν προχωρήσει σε ναυπηγικά σχέδια που στοχεύουν να εκσυγχρονίσουν τους στόλους τους, προκειμένου να συμμορφωθούν με τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις. Το υπουργείο Ναυτιλίας συντονίζει τις προσπάθειές του για να ρυθμίσει περαιτέρω την αγορά.
Για παράδειγμα, η Attica Group έχει υπογράψει συμφωνία για την κατασκευή δύο νέων πλοίων τύπου E-Flexer, τα οποία θα κατασκευαστούν από τη Stena RoRo σε ναυπηγείο της Κίνας, με προγραμματισμένη παραλαβή το 2027. Τα πλοία αυτά θα είναι έτοιμα να χρησιμοποιούν μεθανόλη και μπαταρίες, εξασφαλίζοντας αποτελεσματική κατανάλωση ενέργειας.
Από την πλευρά της, η Grimaldi προγραμματίζει την κατασκευή εννέα Ro Pax πλοίων, με εκτιμώμενο κόστος γύρω στα 1,5 δισ. δολάρια. Αυτά τα πλοία θα είναι έτοιμα για μεθανόλη και θα μπορούν να μεταφέρουν έως 2.500 επιβάτες, 300 αυτοκίνητα και 300 καμπίνες.
Προβλέψεις για χρηματοδότηση
Συμφωνα με τον υπουργό Ναυτιλίας Χρήστο Στυλιανίδη, οι απαιτούμενες χρηματοδοτήσεις για την πράσινη μετάβαση της ακτοπλοΐας και την ανάπτυξη των λιμενικών υποδομών εκτιμάται ότι θα φτάσουν τα 2 δισ. ευρώ το 2027 και 2028.
Ειδικά για τις άγονες γραμμές, η εκτίμηση κόστους φέτος ανέρχεται σε 161 εκατομμύρια ευρώ, ενώ αναμένεται να αξιοποιηθεί σημαντικό κονδύλι 500 εκατομμυρίων ευρώ για τις άγονες γραμμές, δημιουργώντας σταθερές συμβάσεις για τις επιχειρήσεις με διαρκή και ασφαλή ακτοπλοΐα.
Ο υπουργός τόνισε επίσης την ανάγκη για υπευθυνότητα στη διαχείριση των χρημάτων κατά τη διάρκεια αυτής της μεταβατικής περιόδου, ώστε να διασφαλιστεί η διασύνδεση όλων των νησιών με την ηπειρωτική Ελλάδα. Παράλληλα, συνεχίζονται οι συζητήσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη δυνατότητα επιστροφής χρημάτων στον τομέα για περιβαλλοντικές επενδύσεις.
Παράλληλα, τα πλοία που εκτελούν δρομολόγια στις αυξημένων πληθυσμών περιοχές θα πρέπει να συμμορφώνονται με τις ευρωπαϊκές οδηγίες σχετικά με το σύστημα εμπορίας ρύπων ETS και το FuelEU Maritime. Παρέχεται ωστόσο, εξαίρεση έως το 2029 για πλοία που προσεγγίζουν λιμάνια με λιγότερους από 200.000 κατοίκους.
Το σύστημα ETS απαιτεί από τις ακτοπλοϊκές εταιρείες να αγοράζουν τις αντίστοιχες πιστώσεις για τις εκπομπές CO2 που προκαλούν, ενώ το FuelEU Maritime επιβάλλει τη χρήση καυσίμων χαμηλότερης περιεκτικότητας σε θείο, τα οποία φυσικά είναι και πιο ακριβά.
Ανάπτυξη διπλού καυσίμου στον παγκόσμιο στόλο
Εντυπωσιακή είναι η ανάπτυξη του παγκόσμιου στόλου των πλοίων διπλού καυσίμου, με τον σημερινό στόλο να αποτελείται από 2.119 πλοία και συνολική χωρητικότητα 123 εκατομμυρίων ολικής χωρητικότητας.
Σύμφωνα με στοιχεία της Intermodal, το LNG κατέχει κυρίαρχη θέση στην αγορά ναυτιλίας, αποτελώντας το κύριο εναλλακτικό καύσιμο. Περίπου το 7,4% του παγκόσμιου ναυτιλιακού στόλου αντιπροσωπεύει αυτή τη στιγμή τα πλοία διπλού καυσίμου, ενώ το 2018 ήταν μόλις 3,2%.
Μια έκθεση της UNCTAD αναφέρει ότι ο παγκόσμιος στόλος περιλάμβανε περίπου 109.000 σκάφη στα τέλη του 2023, με αύξηση της χωρητικότητας κατά 3,4%.
