«Στο μέλλον, θα εφαρμόσουμε αποφασιστικά μέτρα για να υλοποιήσουμε το όραμά μας για μια Τουρκία και την ευρύτερη περιοχή απαλλαγμένη από την τρομοκρατία», δήλωσε πρόσφατα ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην πρωτοχρονιάτικη ομιλία του.
Αναφορά στη διαδικασία συμφιλίωσης
Αυτή η δήλωση αναφερόταν στη συνεχιζόμενη διαδικασία συμφιλίωσης μεταξύ Τούρκων και Κούρδων, που ξεκίνησε περίπου τρεις μήνες πριν από τον κυβερνητικό του σύμμαχο, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ηγέτη του κόμματος “Εθνικιστική Δράση” (MHP).
Ο υπερεθνικιστής Μπαχτσελί, αιφνιδιάζοντας την κοινή γνώμη, πρότεινε την πρόσκληση του Αμπντουλάχ Οτσαλάν στο κοινοβούλιο ώστε να απευθύνει έκκληση στους μαχητές του PKK να παραδώσουν τα όπλα. Πριν την πρότασή του, το κόμμα του είχε ζητήσει την επαναφορά της θανατικής ποινής, κυρίως ως μέσο για την εκτέλεση του Οτσαλάν, ηγέτη του απαγορευμένου Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK).
Έρχεται μια νέα εποχή;
Το PKK ιδρύθηκε το 1978 και έχει χαρακτηριστεί ως τρομοκρατική οργάνωση από την ΕΕ και τις ΗΠΑ. Ο Οτσαλάν εκτίει ποινή σε φυλακή στο νησί Ιμραλί από το 1999. Μετά την πρόσκληση του Μπαχτσελί, δύο εκπρόσωποι του φιλοκουρδικού κόμματος DEM επισκέφθηκαν τον Οτσαλάν στις 28 Δεκεμβρίου και δήλωσαν πως έχουν «γεμίσει ελπίδα». Αυτοί οι πολιτικοί διαπραγματεύονται με εκπροσώπους της κυβέρνησης Ερντογάν και της αντιπολίτευσης.
Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν πως πίσω από αυτή την κίνηση κρύβεται η επιθυμία του Ερντογάν να επιδιώξει νέα θητεία μετά το 2028, κάτι που σύμφωνα με το ισχύον Σύνταγμα είναι αδύνατο. Υπάρχουν δύο τρόποι για να μπορέσει να θέσει υποψηφιότητα ξανά: είτε να τροποποιηθεί το Σύνταγμα είτε να γίνουν πρόωρες εκλογές. Ωστόσο, ο κυβερνητικός συνασπισμός βρίσκεται 45 έδρες λιγότερες από όσες χρειάζονται. Το φιλοκουρδικό κόμμα DEM διαθέτει 57 βουλευτές, και με τη στήριξη τους μπορούν να προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές.
Εκτιμάται ότι οι Κούρδοι αντιπροσωπεύουν περίπου το 15-20% του πληθυσμού της Τουρκίας. Ο πολιτικός επιστήμονας Μπερκ Έζεν τονίζει πως ο κυβερνητικός συνασπισμός πρέπει να αναλάβει δράση για να ανακόψει τη φθίνουσα τάση στις δημοσκοπήσεις.
Η συμφιλίωση είναι μόνο μια ψευδαίσθηση;
Στο παρελθόν, υπήρξαν διάφορες πρωτοβουλίες για την ικανοποίηση των απαιτήσεων των Κούρδων. Αυτές οι προσπάθειες ονομάστηκαν “άνοιγμα”, “λύση” ή “διαδικασία εξομάλυνσης”, αλλά μέχρι σήμερα δεν έχουν σημειώσει επιτυχία. Ποιες είναι λοιπόν οι πιθανότητες επιτυχίας αυτή τη φορά; Ο πολιτικός επιστήμονας Ντενίζ Γιλντιρίμ αναφέρει ότι η Τουρκία πρέπει να επιλύσει αυτό το χρόνιο πρόβλημα ειρηνικά, ώστε να μην χυθεί άλλο αίμα, ωστόσο αυτό φαίνεται αφελές σε μια εποχή αυταρχικού συγκεντρωτισμού, όπου οι ελευθερίες των μέσων ενημέρωσης και της έκφρασης περιορίζονται συνεχώς.
Η Τουρκία σήμερα ακολουθεί και μια διπλή στρατηγική όσον αφορά τους Κούρδους. Ενώ στο εσωτερικό της κάνει προσπάθειες συμφιλίωσης με τον Οτσαλάν και το PKK, συγχρόνως οι υποστηριζόμενες από την Τουρκία πολιτοφυλακές παρεμβαίνουν εναντίον των Κούρδων μαχητών του YPG στα σύνορα με τη Συρία. Οι απαιτήσεις της Άγκυρας από τη μεταβατική κυβέρνηση της Συρίας να διαλύσει την κουρδική πολιτοφυλακή YPG θεωρούνται μη ρεαλιστικές από κουρδική οπτική, όπως επισημαίνει ο Μπερκ Έζεν: “Μετά από χρόνια αιματοχυσίας, το YPG έχει διαμορφωθεί ως ισχυρός παράγοντας στη βορειοανατολική Συρία. Ανεξάρτητα από τις όποιες συμφωνίες γίνουν στην Τουρκία, είναι απίθανο να παραδώσουν τα όπλα.”
