Η εντεινόμενη αβεβαιότητα στην Συρία και τη γύρω περιοχή της Μέσης Ανατολής εκλαμβάνεται ως το βασικό γεγονός που καθοδηγεί την στρατηγική των διπλωματικών αρχών της Ευρώπης. Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να πάρουν κρίσιμες αποφάσεις σχετικά με θεμελιώδη ζητήματα, όπως είναι το προσφυγικό και το μεταναστευτικό, πριν διασαφηνιστούν οι στάσεις των εμπλεκομένων πλευρών.
Η Ελλάδα ακολουθεί μια συνεπή στρατηγική, ευθυγραμμισμένη με τις ευρωπαϊκές πολιτικές. Αυτό επιβεβαιώθηκε από την υποδοχή της πτώσης του καθεστώτος Άσαντ και τις προσπάθειες για μια οργανωμένη ευρωπαϊκή αντίδραση, ειδικά αναφορικά με την παροχή ασύλου σε Σύρους πρόσφυγες. Λαμβάνοντας υπόψη τις πρόσφατες εξελίξεις, όπως οι αυστηρές πολιτικές χωρών όπως η Αυστρία, το ΚΥΣΕΑ συνεδρίασε υπό την προεδρία του Κυριάκου Μητσοτάκη προκειμένου να αναλύσει τα νέα δεδομένα.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες από το κυβερνητικό επιτελείο, η Ελλάδα συνεχίζει να δέχεται και να αξιολογεί αιτήματα ασύλου, αν και οι αποφάσεις παραμένουν σε αναμονή. Αυτή η προσέγγιση αναμένεται να παραμείνει μέχρις ότου η κατάσταση στη Συρία ομαλοποιηθεί, με τις ελληνικές αρχές να βρίσκονται σε διαρκή επιφυλακή. Ευτυχώς, οι αριθμοί των προσφύγων που φτάνουν στη χώρα έχουν μειωθεί μέχρι στιγμής.
Κατά την διάρκεια της συνεδρίασης του ΚΥΣΕΑ, εξετάστηκαν οι τελευταίες εξελίξεις στη Συρία, όπως και παράγοντες που επηρεάζουν την Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή. Στην ανακοίνωση που εκδόθηκε τονίστηκε η δέσμευση της Αθήνας προς την ενότητα, την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της Συρίας, καθώς και η ανάγκη για ένα μέλλον που να συμπεριλαμβάνει τα δικαιώματα όλων των θρησκευτικών μειονοτήτων.
Η κοινή θέση των 27 κρατών-μελών της ΕΕ, όπως εκφράστηκε στη συνεδρίαση με τη συμμετοχή του Νίκου Παναγιωτόπουλου, είναι η ανάγκη για την ανάπτυξη ενός σχεδίου και κοινού μηχανισμού επιστροφών Σύρων πολιτών. Αυτός θα βασίζεται σε εθελοντική συμμετοχή, αναγνωρίζοντας ότι οι πρόσφυγες πρέπει να επιθυμούν να επιστρέψουν στη χώρα τους.
Ωστόσο, η άποψη σχετικά με την επιστροφή των Σύρων προσφύγων δεν είναι καθόλου ομογενής. Είναι προφανές ότι οι πρόσφυγες σε γειτονικές χώρες, όπως η Τουρκία, επιστρέφουν πιο εύκολα, κάτι που έχει καταγραφεί και από τα μέσα ενημέρωσης αμέσως μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ. Αντίθετα, οι πρόσφυγες που έχουν ήδη αποκτήσει άσυλο στην Ευρώπη και έχουν ενσωματωθεί στο κοινωνικό σύνολο βιώνουν μια διαφορετική πραγματικότητα.
Εκτός Συρίας, ο αριθμός των Σύρων προσφύγων φτάνει το 26% του πληθυσμού της χώρας. Η Τουρκία είναι ο κυριότερος προορισμός, υποδεχόμενη πάνω από τρία εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες. Στον Λίβανο κατοικούν 783.000 Σύροι, στην Ιορδανία 632.000, στην Αίγυπτο 158.000 και στο Ιράκ 287.000.
Στην Ευρώπη, η Γερμανία φιλοξενεί τον μεγαλύτερο αριθμό Σύρων προσφύγων, με 781.000 άτομα είτε να έχουν λάβει είτε να έχουν υποβάλει αίτηση ασύλου. Από αυτούς, 222.610 Σύροι εργάζονται νόμιμα στη χώρα. Στην Ολλανδία μένουν 79.000 Σύροι πρόσφυγες, στη Σουηδία 87.700, στην Ελλάδα 51.000, στη Γαλλία 45.600 και στη Βρετανία 23.000.
Η Ευρώπη βρίσκεται μπροστά σε νέα δεδομένα σχετικά με την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση, καθώς οι γεγονότα στη Συρία μπορεί να οδηγήσουν περισσότερες ομάδες του πληθυσμού στην αναζήτηση ασύλου εκτός των συνόρων. Οι αναταράξεις στην περιοχή δημιουργούν ανησυχίες για την πιθανή αναζωπύρωση των προσφυγικών ροών.
Αυτές οι εξελίξεις έρχονται σε μια εποχή που οι ευρωπαϊκές χώρες παρατηρούν ήδη αύξηση στις αφίξεις και τις αιτήσεις ασύλου. Το 2023, στην ΕΕ χορηγήθηκαν άσυλα σε πάνω από 865.000 πρόσφυγες, σημειώνοντας αύξηση 7% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Η Γερμανία κατατάσσεται πρώτη σε αιτήματα προστασίας, κυρίως από Σύρους πολίτες. Σύμφωνα με τα στοιχεία, η προσφυγική κρίση στη Συρία παραμένει η μεγαλύτερη παγκοσμίως.
