Κοιτώντας τα ευρωπαϊκά τηλεοπτικά δίκτυα την περασμένη Κυριακή, ιδίως σε χώρες όπως η Γερμανία, εύκολα μπορεί να αναρωτηθεί κανείς για την αίσθηση ενθουσιασμού που μεταδιδόταν σχετικά με την «απελευθέρωση» της Δαμασκού. Είναι αυτή η αντίδραση αποτέλεσμα μιας ανατροπής που δεν είχαν προβλέψει, ή μήπως αποκαλύπτει την άγνοια τους σχετικά με την πραγματικότητα στην περιοχή; Η καθυστερημένη και συντηρητική αντίδραση των υπουργείων Εξωτερικών Γερμανίας και Γαλλίας καταδεικνύει την ανάγκη τους να διαχειριστούν την κατάσταση προτού εκφράσουν σαφή θέση.
Σίγουρα, η εντύπωση της ευφορίας από την πτώση του Άσαντ δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα τις απόψεις των 24 εκατομμυρίων Σύρων, πολλές από τις οποίες ζουν εκτός της χώρας ως πρόσφυγες, είτε σε καλύτερες είτε σε άσχημες συνθήκες. Σύντομα, πολλές ευρωπαϊκές χώρες, πέρα από την ικανοποίησή τους για τη «χασούρα» του Πούτιν, φάνηκαν να στρέφονται προς την προοπτική «απαλλαγής» από το προσφυγικό, υποδεικνύοντας ότι η Συρία μπορεί πλέον να θεωρηθεί ασφαλής και οι πολίτες της δεν χρειάζονται πλέον προστασία. Χώρες όπως η Αυστρία προχώρησαν ακόμη και σε σχέδια για γρήγορες απελάσεις Συρίων πολιτών.
Ωστόσο, το ζήτημα του επαναπατρισμού δεν είναι το μόνο που απασχολεί τους Ευρωπαίους. Παρακολουθούν άναυδοι την ισραηλινή εισβολή στη Συρία και τις προσπάθειες της Τουρκίας για εκκαθάριση στην περιοχή των Κούρδων, χωρίς όμως να τολμούν να τοποθετηθούν. Αυτή η αδυναμία δεν συνδέεται μόνο με την ανησυχία για το κενό εξουσίας στη Συρία, αλλά και με το υπαρκτό «κενό ηγεσίας» στην ίδια την Ευρώπη.
Το «παράπονο» του Ντράγκι
Αυτό ακριβώς επισημάνθηκε τη Δευτέρα στη Μίλανο από τον Μάριο Ντράγκι, που οι Ευρωπαίοι τεχνοκράτες έχουν αναδείξει σε φωνή του μέλλοντος τους. Παρά τις διαφορετικές απόψεις που μπορεί να έχει κάποιος για τον πρώην «Σούπερ Μάριο», η διαπίστωση του ότι η γαλλογερμανική ηγεσία είναι αποδυναμωμένη και δεν υπάρχει καμία άλλη ηγεσία που να μπορεί να καθοδηγήσει την Ευρώπη αντικατοπτρίζει μια σκληρή πραγματικότητα.
Η Ευρώπη είναι αυτή που υφίσταται καθημερινά τις συνέπειες του πολέμου στη Συρία και βρίσκεται στην καρδιά μιας περιοχής έτοιμη να αποσταθεροποιηθεί. Παρ’ όλα αυτά, φαίνεται να συμπεριφέρεται λες και έχει αποκοπεί από τα δρώμενα. Η πιθανότητα τριχοτόμησης της Συρίας, οι κρυφές διαθέσεις ορισμένων για διανομή της κατεστραμμένης χώρας και η τύχη των μειονοτήτων δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν απλά με αδιαφορία. Και όμως, αυτή είναι η «επίσημη» στάση που επικρατεί στη Γερμανία και τη Γαλλία.
Για την προσδοκία που διατύπωσε ο πρώην Ευρωπαίος κεντρικός τραπεζίτης, λέγοντας ότι πρέπει να «περιμένουμε τα αποτελέσματα των εκλογών στη Γερμανία», αυτό εκλαμβάνεται μάλλον ως ειρωνικό σχόλιο. Η επόμενη κυβέρνηση στο Βερολίνο είναι απίθανο να σχηματιστεί πριν από τα μέσα ή το τέλος Απριλίου. Ειδικά όταν αναλογίζεται κανείς την ταχύτητα των εξελίξεων, είναι αστείο να πιστεύει κανείς ότι μπορεί να περιμένει με σταυρωμένα χέρια, καθώς η πτώση της Δαμασκού συνέβη μέσα σε μόλις δέκα ημέρες. Όπως λέει και η παροιμία: «όποιος περιμένει πολύ, δεν πρέπει να περιμένει πολλά».
