Τα τελευταία χρόνια, το Βελιγράδι έχει προχωρήσει με αποφασιστικότητα στον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση του στρατιωτικού του εξοπλισμού. Αγορές γαλλικών μαχητικών Ραφάλ και ρωσικών ελικοπτέρων μοιράστηκαν με την περιγραφή “ιπτάμενα τανκς” από τον Σέρβο πρόεδρο Αλεξάνταρ Βούτσιτς. Επίσης, η χώρα εγκατέστησε κινεζικά συστήματα αεράμυνας στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία το 2022, ενώ πληροφορίες αναφέρουν απόκτηση χιλιάδων ιρανικών drones.
Ο Economist παρατηρούσε ήδη το 2021 ότι «η μαζική αγορά όπλων» από τη Σερβία προκαλεί ανησυχία στις γειτονικές χώρες. Το σουηδικό Ινστιτούτο SIPRI ανέφερε το 2022 ότι ο αμυντικός προϋπολογισμός του Βελιγραδίου, ύψους 1,3 δισεκατομμυρίων ευρώ, είναι δέκα φορές μεγαλύτερος από αυτόν του Κοσσυφοπεδίου.
Ο στρατιωτικός εξοπλισμός της Σερβίας είναι εντυπωσιακός, με 250 τανκς, περισσότερα από όλες οι άλλες πρώην γιουγκοσλαβικές δημοκρατίες μαζί. Για σύγκριση, η Γερμανία διαθέτει 295 άρματα μάχης, ακολουθούμενη από την Κροατία με 75, τη Βοσνία με 45 και τη Βόρεια Μακεδονία με 31. Το Μαυροβούνιο και το Κοσσυφοπέδιο δεν διαθέτουν κανένα.
Αυτό εγείρει το εύλογο ερώτημα γιατί η Σερβία επενδύει τόσο σε στρατιωτικό εξοπλισμό σε μια εποχή που δεν αντιμετωπίζει άμεσες απειλές. Η σερβική ηγεσία εξελίσσει ένα σχέδιο για έναν “Σερβικό Κόσμο”, που θυμίζει παλιότερες δηλώσεις του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, και βρίσκει υποστήριξη από Σέρβους στο Κόσσοβο και τη Βοσνία.
Ποιες είναι οι πιθανότητες ενός νέου πολέμου;
Στις αρχές Ιουνίου 2024, ο Βούτσιτς προήδρευσε σε μια “Πανσερβική Συνέλευση” στο Βελιγράδι, όπου εξήγησαν τη στρατηγική του “Σερβικού Κόσμου”. Το Κοσσυφοπέδιο κατατάσσεται ως σερβική επαρχία, ενώ η Σερβική Δημοκρατία στη Βοσνία θεωρείται “εθνικό συμφέρον της Σερβίας”. Αυτά τα σχέδια προκάλεσαν ανησυχία και από την πλευρά του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών, που χαρακτήρισε την κατάσταση επιζήμια για τη Βοσνία και τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων.
Τα τελευταία χρόνια, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί από την αύξηση σερβικών στρατιωτικών δυνάμεων στα σύνορα με το Κοσσυφοπέδιο καθώς και από βίαια επεισόδια, με τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ να αντιδρούν άμεσα στις ενέργειες αυτές. Οι ΗΠΑ, προκειμένου να σταματήσουν τον ηγέτη των Σερβοβόσνιων Μίλοραντ Ντόντικ από τις αποσχιστικές ενέργειες, ενίσχυσαν την παρουσία τους στην περιοχή.
Με πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις, κυρίως με τον πιθανό επαναεκλεγμένο πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, παραμένει αβέβαιο πώς θα χειριστούν οι ΗΠΑ μία δύσκολη κατάσταση που ενδέχεται να κλιμακωθεί στα Βαλκάνια. Ο Ρίτσαρντ Γκρενέλ, πρώην πρέσβης στην Γερμανία και σύμβουλος του Τραμπ, έχει ισχυρά επιχειρηματικά συμφέροντα στην περιοχή, γεγονός που καθιστά την κατάσταση ακόμη πιο περίπλοκη.
Στέφανος Γεωργακόπουλος – dw
