Η ιταλική κυβέρνηση ετοιμάζεται να υποδεχθεί τους πρώτους μετανάστες στα νέα κέντρα μεταναστών στην Αλβανία, με την πτήση του ιταλικού ναυτικού πλοίου Libra να έχει ήδη αναχωρήσει από τη Λαμπεντούζα. Σημειώνεται ότι αυτή η διαδικασία ξεκινά την Τετάρτη.
Πριν τη μεταφορά, έχουν διενεργηθεί έλεγχοι για να διασφαλιστεί ότι οι μετανάστες πληρούν τα κριτήρια του πρόσφατου πρωτοκόλλου που συμφωνήθηκε μεταξύ Αλβανίας και Ιταλίας. Κατά βάση, οι επιλέξιμοι μετανάστες θα είναι ενήλικοι άνδρες που προέρχονται από ασφαλείς χώρες και δεν ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, ενώ οι περισσότεροι από αυτούς προέρχονται από την Αίγυπτο και τη Βεγγάλη.
Ειδικά για τις ευάλωτες ομάδες, όπως γυναίκες, παιδιά και άτομα που έχουν υποστεί κακοποιήσεις, έχει εξασφαλιστεί ότι θα παραμείνουν στη Λαμπεντούζα και θα ενταχθούν στο κανονικό σύστημα ασύλου της Ιταλίας.
Ο υπουργός Εσωτερικών της Ιταλίας, Ματέο Πιαντεντόζι, επιβεβαίωσε την έναρξη του προγράμματος μετά από αρκετούς μήνες καθυστερήσεων, τηρώντας παράλληλα σχέδια για τη σταθερή ροή αναχωρήσεων προς την Αλβανία.
Με την άφιξή τους στην Αλβανία, οι αιτήσεις ασύλου των μεταναστών θα εξεταστούν στο πλαίσιο του νομικού καθεστώτος που ισχύει στην Ιταλία και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η συμφωνία για τα κέντρα στην Αλβανία υπογράφηκε από την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι και τον Αλβανό πρόεδρο Έντι Ράμα πέρυσι, προβλέποντας την αρχή της λειτουργίας τον Μάιο, αλλά αρκετές καθυστερήσεις έχουν αναβάλλει το άνοιγμα των κέντρων.
Η διαδικασία λήψης αποφάσεων για τα αιτήματα ασύλου θα πρέπει να ολοκληρώνεται εντός τεσσάρων εβδομάδων. Σε περίπτωση που χορηγηθεί άσυλο, οι μετανάστες θα επιστρέφουν στην Ιταλία και θα εντάσσονται σε κέντρα υποδοχής. Αν η αίτησή τους απορριφθεί, θα επιστρέφουν στις χώρες προέλευσης.
Ωστόσο, αυτή η συμφωνία έχει προκαλέσει ανησυχίες στο πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της νομικής υποχρέωσης, με πολλούς να διερωτώνται γιατί οι αιτήσεις αυτών που μεταφέρονται στην Αλβανία θα πρέπει να έχουν προτεραιότητα έναντι εκείνων που περιμένουν μήνες στην Ιταλία.
Η Διεθνής Αμνηστία εξέφρασε επίσης ανησυχίες, τονίζοντας ότι οι νέες διαδικασίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων μαζικών συλλήψεων και αυτόματης κράτησης.
Μια πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ μπορεί να περιπλέξει την κατάσταση, επισημαίνοντας ότι μια χώρα μπορεί να χαρακτηριστεί «ασφαλής» μόνο αν δεν υφίσταται δίωξη ή βασανιστήρια εντός των συνόρων της.
Παρόλο που 15 από τις 22 χώρες που αναγνωρίζονται ως «ασφαλείς» σύμφωνα με τους ιταλικούς κανονισμούς, όπως η Τυνησία, η Αίγυπτος και το Μπαγκλαντές, δεν πληρούν τις παραπάνω προϋποθέσεις.
