Σήμερα, 26 Οκτωβρίου, η Ορθόδοξη Εκκλησία γιορτάζει τον Άγιο Δημήτριο τον Μυροβλύτη, τον προστάτη της Θεσσαλονίκης. Πολλοί βαφτισμένοι με το όνομά του και τις παραλλαγές του ετοιμάζονται για πανηγύρια σε εκκλησίες και σπίτια. Η ημέρα αυτή συνδέεται άρρηκτα με την ιστορία της Μακεδονίας, καθώς πέρασαν 112 χρόνια από την απελευθέρωση της πόλης από τους Οθωμανούς.
Ο Δημήτριος ξεκίνησε τη ζωή του στη Θεσσαλονίκη, πιθανότατα γύρω στο 280 μ.Χ., από οικογένεια με κύρος και βαθιά πίστη. Οι γονείς του φρόντισαν να πάρει άριστη παιδεία, που τον έκανε να ξεχωρίσει για τον χαρακτήρα και τη σοφία του από νωρίς. Ο Ρωμαίος αξιωματούχος Γαλέριος, που διοικούσε τη Μακεδονία, τον επέλεξε για διοικητή της πόλης, αγνοώντας εντελώς την κρυφή του ιδιότητα ως χριστιανούς.
Η τόλμη απέναντι στην εξουσία
Αντί να ακολουθήσει τα ειδωλολατρικά τελετουργικά της εποχής, ο Δημήτριος διάλεξε να κηρύττει ανοιχτά τον Χριστό στους δρόμους. Συγκέντρωνε νέους γύρω του, διδάσκοντάς τους τα μυστικά της πίστης με πάθος και πείσμα. Όταν ο Γαλέριος το πέρασε από το μυαλό του, κάλεσε τον διοικητή του να δώσει εξηγήσεις – και εκείνος, χωρίς δισταγμό, ομολόγησε τα πάντα.
Η τιμωρία ήρθε γρήγορα. Τον έριξαν στα σκοτεινά υπόγεια λουτρά της πόλης, όπου έμεινε φυλακισμένος. Εκεί τον βρήκε ο νεαρός μαθητής του, ο Νέστορας, που ετοιμαζόταν για μονομαχία με έναν βίαιο γίγαντα υπέρμαχο των ειδώλων. Ο Δημήτριος του έδωσε την ευχή του: «και τον Λυαίον νικήσεις και υπέρ Χριστού μαρτυρήσεις». Ο Νέστορας κέρδισε τον αγώνα, αλλά πλήρωσε με τη ζωή του – όπως ακριβώς και ο δάσκαλός του λίγο αργότερα, όταν λογχίστηκε μέσα στη φυλακή το 306 μ.Χ.
Το σώμα του το έθαψαν στον ίδιο χώρο του μαρτυρίου. Με τον καιρό, εκεί χτίστηκε ο εντυπωσιακός βασιλικός ναός που στέκεται ακόμα. Από τον τάφο του ξεκίνησε να τρέχει μύρο γλυκό και μυρωδάτο, κάτι που του χάρισε το προσωνύμιο Μυροβλύτης. Λέγεται ότι με τα θαύματά του προστάτεψε τη Θεσσαλονίκη από πολέμους, πείνα και αρρώστιες πολλές φορές.
Πώς γίνεται μια τέτοια ιστορία να δένει με σύγχρονα γεγονότα; Η γιορτή του Δημητρίου συνέπεσε με την είσοδο των Ελλήνων στρατιωτών στην πόλη το 1912, κάτι που οι άνθρωποι της εποχής το είδαν ως σημάδι από ψηλά. Η Θεσσαλονίκη, δεύτερη σε μέγεθος πόλη της Ελλάδας, τιμά αυτή την παράδοση κάθε χρόνο με λαϊκά πανηγύρια και λειτουργίες.
Όνοματα και τιμές στη μνήμη αγίων
Σήμερα βαφτίζονται ή γιορτάζουν όσοι φέρουν τα ονόματα Δημήτριος, Δημήτρης, Μίμης, Τζίμης, Μήτσος και άλλα παρόμοια για τους άνδρες, ενώ οι γυναίκες Δήμητρα, Μιμή, Ντέμη. Δεν σταματά εκεί: ο Δήμος, ο Γλύκων, η Λεπτίνα και ο Λούππος μοιράζονται την ημέρα αυτή, μαζί με την Κυπαρισσία και τις παραλλαγές της.
Αύριο, 27 Οκτωβρίου, έρχεται η σειρά του Νέστορα και της Νεστορίας. Η Εκκλησία θυμάται επίσης τον Άγιο Γλύκωνα τον μάρτυρα και τη Λεπτίνα.
Για να νιώσετε την ατμόσφαιρα της γιορτής, ακούστε το Απολυτίκιο του αγίου σε αυτή την ηχογράφηση.
