Τριώδιο και Αποκριές 2025: Όλες οι ημερομηνίες
Κάθε χρόνο, η περίοδος του Τριωδίου και των Αποκριών μεταβάλλεται, καθώς εξαρτάται άμεσα από την ημερομηνία του Πάσχα. Ας δούμε λοιπόν, πότε πέφτουν οι σημαντικότερες ημερομηνίες για το 2025.
Το 2025, το Τριώδιο ξεκινάει στις 9 Φεβρουαρίου και ολοκληρώνεται στις 19 Απριλίου. Στο διάστημα αυτό, θα γιορτάσουμε την αγαπημένη Τσικνοπέμπτη, τις ξέφρενες Απόκριες, και την Καθαρά Δευτέρα, που σηματοδοτεί την έναρξη της Σαρακοστής.
Συγκεκριμένα, η Τσικνοπέμπτη για το 2025 είναι στις 20 Φεβρουαρίου, ενώ η κορύφωση των Αποκριών έρχεται στις 2 Μαρτίου. Τέλος, η Καθαρά Δευτέρα θα εορταστεί στις 3 Μαρτίου, δίνοντας το έναυσμα για τη νηστεία της Σαρακοστής.
Τι είναι το Τριώδιο;
Το Τριώδιο δεν είναι απλώς μια περίοδος του χρόνου, αλλά και το όνομα του λειτουργικού βιβλίου της Εκκλησίας μας, που περιέχει τους ύμνους και τις ακολουθίες που ψάλλονται από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου μέχρι και το Μεγάλο Σάββατο.
Η δημιουργία του Τριωδίου συνδέεται άρρηκτα με τη νηστεία πριν το Πάσχα. Οι υμνογράφοι δημιούργησαν ασματική ποίηση και τη συγκέντρωσαν σε ένα βιβλίο. Αρχικά, περιείχε τρεις ωδές, εξού και το όνομά του. Με το πέρασμα των αιώνων, το Τριώδιο εμπλουτίστηκε με ιερά ποιήματα από τον 5ο έως τον 15ο αιώνα. Η πρώτη έντυπη έκδοση του Τριωδίου στην ελληνική γλώσσα έγινε το 1522 μ.Χ.
Το Τριώδιο ξεκινά με την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου, συνεχίζει με την Κυριακή του Ασώτου Υιού, και κορυφώνεται με την Κυριακή της Απόκρεω και την Κυριακή της Τυρινής (Τυροφάγου). Η αυγή της Καθαράς Δευτέρας σηματοδοτεί το τέλος της Αποκριάς και την έναρξη της Σαρακοστής.
Η λέξη “Αποκριά” αναφέρεται σε ολόκληρο το χρονικό διάστημα των τριών εβδομάδων του Τριωδίου, πριν από την περίοδο νηστείας που οδηγεί στη Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα. “Ανοίγει το Τριώδιο” σημαίνει ότι αρχίζουν οι Αποκριές! Η πρώτη εβδομάδα του Τριωδίου ονομάζεται Προφωνή ή Προφωνέσιμη, επειδή παλιά διαλαλούσαν την έναρξη των Αποκριών. Επίσης, λέγεται αμόλυτη ή απόλυτη, γιατί τότε οι ψυχές των νεκρών “βγαίνουν” στον Πάνω Κόσμο. Η εβδομάδα αυτή τελειώνει με την Κυριακή του Ασώτου.
Η δεύτερη εβδομάδα ονομάζεται Κρεατινή ή της Κρεοφάγου ή Ολόκριγια, γιατί επιτρέπεται η κατανάλωση κρέατος ακόμη και την Τετάρτη και την Παρασκευή. Γλέντια και φαγοπότια χωρίς θρησκευτικούς περιορισμούς χαρακτηρίζουν αυτήν την εβδομάδα. Η Κυριακή της Απόκρεω είναι η τελευταία ημέρα κρεοφαγίας για την περίοδο του Τριωδίου (από + κρέας).
Η τρίτη εβδομάδα ονομάζεται Τυρινή ή της Τυροφάγου, γιατί επιτρέπεται η κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων. Από τη Δευτέρα πριν την Καθαρά Δευτέρα, σταματά η κατανάλωση κρέατος και ενθαρρύνεται η κατανάλωση τυριού και γαλακτερών, ως μια ενδιάμεση άσκηση πριν από την αυστηρή νηστεία. Την Καθαρά Δευτέρα, οι κανόνες της νηστείας επανέρχονται πλήρως σε ισχύ. Παραδόξως, η ελεύθερη χρήση κρασιού καθιστά αυτή τη Δευτέρα κορύφωση των αποκριάτικων εκδηλώσεων.
Η ονομασία “Αποκριά” για ολόκληρη την περίοδο των τριών εβδομάδων (από Τελώνου και Φαρισαίου μέχρι Τυροφάγου) προέρχεται από την προτελευταία Κυριακή, την Κυριακή της Απόκρεω. Αυτή η περίοδος ονομάζεται λαϊκά “αποκριά” ή “αποκριές” – μέρες αποχής από το κρέας – σε αντίθεση με τη “Σαρακοστή”, τις σαράντα μέρες νηστείας.
Η ουσία της Αποκριάς
Ετυμολογικά, Αποκριά σημαίνει αποχή από το κρέας. Είναι μια περίοδος προετοιμασίας, σωματικής και ψυχικής, για να βιώσουμε το Θείο Πάθος και την Ανάσταση του Σωτήρα Χριστού. Η Αποκριά διαρκεί τρεις εβδομάδες και ξεκινά 60 μέρες πριν από το Πάσχα, ενώ συνδυάζεται με το έθιμο του “Καρνάβαλου”, τη θεότητα της Αποκριάς, που αντιπροσωπεύει το γλέντι, τη διασκέδαση και το “μασκάρεμα”.
Η ελληνική Αποκριά έχει βαθιές ρίζες στην αρχαία Ελλάδα και συνδέεται με τη λατρεία του Διονύσου, θεού του κρασιού και των εορτασμών.
